مهریه بخشیده شده را می توان پس گرفت؟؟
همانطور که می دانید مهریه یکی از حقوق مالی زن است که به موجب عقد ازدواج به زن تعلق می گیرد . زن مالک مهریه می شود و می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند، اما آیا زمانی که زن مهریه خود را ببخشد ، می تواند از بخشش خود رجوع کند و مهریه خود را مطالبه نماید،
سه حالت کلی برای بخشش مهریه از سوی زن وجود دارد .
حالت اول : هنگامی که زن در خصوص مهریه ، ما فی الذمه مرد را ابراء می کند.
یعنی اینکه هنگامی که زن به مرد می گوید تو دیگر لازم نیست مهریه را پرداخت کنی و تکلیفی برای پرداخت مهریه بر گردن تو نیست. این بیان، تکلیف شوهر در پرداخت مهر را به طور کلی ساقط می کند.
حالت دوم : هنگامی که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر می بخشد.
یعنی زن با پرداخت مالی به شوهر(بذل مهریه خود ) از او می خواهد طلاقش دهد ، اینگونه بخشش مهر در طلاق های خلع و مبارات انجام می شود، اگر زن در ایام عده طلاق بگوید که دیگر مهریه خود را نمی بخشد ، طلاق به طور کلی باطل می شود.
حالت سوم : زمانی است که زوجه مهریه خود را به زوج هبه می کند.
بدین معنی که زن به مرد می گوید من مهریه ام را به تو بخشیدم ، در این حالت اگر مهریه به صورت دین، یا عین معین و موجود باشد ،تکلیف مرد به پرداخت مهریه ساقط نمی شود، و اگر زن مهر خود را طلب کند ، مهریه به او تعلق می گیرد.
برای مثال زنی به همسرش می گوید که قصد دارد از هبه فیمابین رجوع کند.،اگرهبه نامه رسمی ،یا اینکه شفاهی باشد ،اما طرف مقابل رجوع را نپذیرد؛ مجبور می شویم تا با مراجعه به محکمه صالح، حکم دادگاه را مبنی بر رجوع دریافت کنیم.حکم قطعی دادگاه مبنی بر رجوع به منزله ثبت رجوع است و دیگر لازم نیست رجوع را در دفتر اسناد رسمی ثبت کنیم ،زیرا حکم دادگاه اگر دارای اعتبار امر مختوم باشد کافی است.
شرط عدم رجوع در هبه:
اگر زوجین درضمن «عقد خارج لازمی»، بر عدم رجوع از هبه ی فیمابین توافق کرده باشند ، هبه غیر قابل رجوع است .، اما اگر به گونه دیگری عدم رجوع را شرط کرده باشند ، امکان رجوع وجود دارد .
عقد خارج لازم، عقدی است غیر از عقد هبه، که در آن هیچ یک از طرفین عقد نمی توانند به صورت یک طرفه در هر زمان عقد را برهم بزنند.
توجه به چند نکته مهم در بخشیدن مهریه:
زمانی که زن به صورت شفاهی به مرد می گوید من مهریه ام را به تو بخشیدم ، و این هبه به صورت رسمی ثبت نشده باشد ، در صورتی که واهب بخواهد از هبه رجوع کند ابتدا باید انعقاد عقد هبه را به اثبات برساند وسپس اقدام به رجوع نماید ,اما در هبه ای که مستند به سند رسمی است اثبات هبه لازم نیست.
امکان انکار و تردید در مورد هبه نامه های رسمی وجود ندارد؛ هیچ یک از زوجین نمی تواند ادعا کند در صحت و اصالت سندتردید دارد.
از هبه هایی که ثبت رسمی شده اند نیز می توان رجوع کرد؛ بنابراین ثبت رسمی هبه دلیل بر عدم رجوع هبه نیست.
سه حالت کلی برای بخشش مهریه از سوی زن وجود دارد .
حالت اول : هنگامی که زن در خصوص مهریه ، ما فی الذمه مرد را ابراء می کند.
یعنی اینکه هنگامی که زن به مرد می گوید تو دیگر لازم نیست مهریه را پرداخت کنی و تکلیفی برای پرداخت مهریه بر گردن تو نیست. این بیان، تکلیف شوهر در پرداخت مهر را به طور کلی ساقط می کند.
حالت دوم : هنگامی که زوجه در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر می بخشد.
یعنی زن با پرداخت مالی به شوهر(بذل مهریه خود ) از او می خواهد طلاقش دهد ، اینگونه بخشش مهر در طلاق های خلع و مبارات انجام می شود، اگر زن در ایام عده طلاق بگوید که دیگر مهریه خود را نمی بخشد ، طلاق به طور کلی باطل می شود.
حالت سوم : زمانی است که زوجه مهریه خود را به زوج هبه می کند.
بدین معنی که زن به مرد می گوید من مهریه ام را به تو بخشیدم ، در این حالت اگر مهریه به صورت دین، یا عین معین و موجود باشد ،تکلیف مرد به پرداخت مهریه ساقط نمی شود، و اگر زن مهر خود را طلب کند ، مهریه به او تعلق می گیرد.
برای مثال زنی به همسرش می گوید که قصد دارد از هبه فیمابین رجوع کند.،اگرهبه نامه رسمی ،یا اینکه شفاهی باشد ،اما طرف مقابل رجوع را نپذیرد؛ مجبور می شویم تا با مراجعه به محکمه صالح، حکم دادگاه را مبنی بر رجوع دریافت کنیم.حکم قطعی دادگاه مبنی بر رجوع به منزله ثبت رجوع است و دیگر لازم نیست رجوع را در دفتر اسناد رسمی ثبت کنیم ،زیرا حکم دادگاه اگر دارای اعتبار امر مختوم باشد کافی است.
شرط عدم رجوع در هبه:
اگر زوجین درضمن «عقد خارج لازمی»، بر عدم رجوع از هبه ی فیمابین توافق کرده باشند ، هبه غیر قابل رجوع است .، اما اگر به گونه دیگری عدم رجوع را شرط کرده باشند ، امکان رجوع وجود دارد .
عقد خارج لازم، عقدی است غیر از عقد هبه، که در آن هیچ یک از طرفین عقد نمی توانند به صورت یک طرفه در هر زمان عقد را برهم بزنند.
توجه به چند نکته مهم در بخشیدن مهریه:
زمانی که زن به صورت شفاهی به مرد می گوید من مهریه ام را به تو بخشیدم ، و این هبه به صورت رسمی ثبت نشده باشد ، در صورتی که واهب بخواهد از هبه رجوع کند ابتدا باید انعقاد عقد هبه را به اثبات برساند وسپس اقدام به رجوع نماید ,اما در هبه ای که مستند به سند رسمی است اثبات هبه لازم نیست.
امکان انکار و تردید در مورد هبه نامه های رسمی وجود ندارد؛ هیچ یک از زوجین نمی تواند ادعا کند در صحت و اصالت سندتردید دارد.
از هبه هایی که ثبت رسمی شده اند نیز می توان رجوع کرد؛ بنابراین ثبت رسمی هبه دلیل بر عدم رجوع هبه نیست.
